สำหรับคนอีสานแล้ว การได้กินส้มตำใส่มะกอกถือเป็นสวรรค์ไม่ต่างอะไรกันกับได้กินปลาร้า แต่ถ้าเป็นคนต่างถิ่นที่ไม่ค่อยคุ้นเคยหรือรู้จักกันดีกับ “มะกอก” ไม่แปลกหากคุณจะทำตัวเพิกเฉย
ว่าด้วยเรื่องมะกอกพอสังเขป มะกอกถือเป็นทีเด็ดอย่างนึงของส้มตำที่ทำให้รสชาติมันอร่อยขึ้น รสชาติที่คุณได้จากมะกอก จะเป็นเปรี้ยว มีฝาดหน่อยๆ (ถ้ากินเล่นๆ หลังลิ้มรสเปรี้ยว ฝาด แล้ว พอผ่านไปซักพัก มันจะมีรสหวานมาเจือปนด้วย) เวลาใส่ส้มตำ ก็ปอกเปลือกมันออกโยนใส่ทั้งลูก ที่มีทั้งเนื้อ เมล็ด และเปลือก พอตำเสร็จ ส้มตำจะออกสีคล้ำๆ หน่อยนึง เนื่องจากถูกมะกอกเข้าไปทำปฏิกิริยา
มีคำนิยามนึง ที่บอกเอาไว้ว่า “ถ้าอยากกินตำลาวแบบถึงชาติพันธุ์ คุณต้องใส่มะกอกลงไปเป็นส่วนผสมด้วย
กลับมาที่ร้านส้มตำที่ผมจะนำมารีวิว ร้านนี้ชื่อ “ร้านตำรับลาว มหาสารคาม” ที่ตั้งอยู่บนถนนราชมรรคา ตรงหัวมุมตัดกับถนนสามล้าน ใกล้กับวัดพญาเม็งราย ที่เปิดทำการตั้งแต่ 10.00 – 21.00 น. หยุดทุกวันอาทิตย์ ซึ่งถ้าดูจากเส้นทางแล้ว คาดว่าคงหากันไม่ยาก
แน่นอน ที่เลือกมารีวิวร้านนี้ เพราะความอยากส่วนบุคคล ที่จะได้กินส้มตำใส่มะกอกในแบบฉบับของคนอีสาน
หยิบเมนูอาหารมาสั่งราว 5 นาที สั่งไปด้วยกัน 4 อย่าง รสชาติแต่ละอย่างจะเป็นยังไงบ้าง ตามมาดูกันจากบรรทัดด้านล่างได้กันเลย
เริ่มที่จานแรก ตำลาวใส่มะกอก ของแท้ต้องใส่มะกอกเป็นลูกๆ ลงไปด้วย เรื่องรสชาติจากมะกอก ไม่มีผิดหวัง ความเปรี้ยวของมันเข้ากันดีกับส้มตำตั้งแต่เกิด แต่น่าเสียดายไปนิดเดียว ปลาร้าใส่ส้มตำไม่ค่อยโดนเท่าไหร่ “ความนัว” ขาดแหว่งไปพอควร อย่างอื่นที่เหลือ รสชาติมาเต็มในแบบฉบับลูกทุ่งอีสาน
จานที่สอง ลาบหมูอีสาน จานนี้อร่อยใช้ได้ครับ รสจัดจ้านพอดี แต่งานนี้ถ้าใครชอบมีเครื่องในหมูใส่ลงไปหน่อยอาจผิดหวัง ถึงกระนั้นแล้ว ภาพรวมก็ยังสอบผ่าน
จานที่สาม ปลาดุกย่าง จานนี้เสิร์ฟมาพร้อมกับน้ำจิ้มแจ่วรสเปรี้ยว เผ็ด หวานหน่อยๆ เนื้อปลาดุกอร่อย มันๆ หอมถูกใจ สั่งมากินกับส้มตำ ข้าวเหนียว มีแต่คำว่า “แซบหลายเด้อ”
จานสุดท้าย ต้มแซบกระดูกอ่อนหมู สั่งมาซดร้อนๆ พอใช้ได้อยู่ แต่พอเย็นรสชาติเสียไปเยอะ ความกลมกล่อม จัดจ้านต้มแซบ ไม่ค่อยสมดุล รสชาติเปรี้ยวไปหน่อย แถมเปรี้ยวแบบไม่โสภาสถาพร ฟันธงเมนูนี้ ถ้าผ่านได้ก็ผ่านเลยครับ
ถึงคราวสรุปจากเมนูอาหารทั้งหมด ว่ากันตรงๆ รสชาติแบบอีสาน ร้านนี้มีให้ไม่ผิดหวัง จาก 4 เมนูที่ผมแนะนำไปเรียงตามลำดับความชอบก็คงประมาณนี้ คือ ปลาดุกย่าง ตำลาวใส่มะกอก ลาบหมูอีสาน และต้มแซบกระดูกอ่อนหมู งานนี้ใครชอบ หรืออยากกินส้มตำใส่มะกอก ก็แวะมาร้านกันได้เลย ที่สำคัญส้มตำใส่มะกอก น่าจะมีร้านนี้ร้านเดียวในตัวเมืองเชียงใหม่เท่านั้นให้คุณได้กิน
ส่งท้ายด้วยเรื่องของ “มะกอก” ที่ไม่ได้เกี่ยวอะไรกันนักกับ “มะกอกป่า”
ผลสุกของมะกอกนอกจากจะกินได้แล้ว บางโรงเรียนในชนบท (ยุคที่ยังไม่มีการห้ามคุณครูตีนักเรียน) ครูบาอาจารย์นิยมใช้มะกอกมาเป็นอาวุธคู่กาย เพื่ออบรมสั่งสอนเด็กๆ ในโรงเรียน
ศัพท์ในวงการตอนนั้น เขาเรียกว่า “สับมะกอก” สรรพคุณ ให้ความเจ็บปวดบนหนังศีรษะแก่คนถูกสับ ประมาณ 5 นาที วิธีบรรเทาอาการที่ดีที่สุด คือพยายามกุมหัวไว้ และร้องระบายความเจ็บปวดออกมา
อนึ่ง “สับมะกอก” เรียกอีกอย่างนึงว่า “สับมะเหงก”
ปล.คนที่เอาคำว่า “สับมะกอก” มาใช้ สงสัยตอนไปเก็บมะกอกสุกในป่า ถูกมะกอกหล่นลงมาใส่กบาลแน่ๆ