ด้วยขนาดพื้นที่ของเวียงกุมกามที่ใหญ่ และจำนวนโบราณสถานหลายแห่งก็ยิบย่อย วางตัวกันซะจนกระจัดกระจายเหลือเกิน บางทีก็มีขนาดเล็กมากจนแทบจะไม่มีอะไร บางทีก็แทบจะหลบในซอกหลืบของหมู่บ้าน หรือมุมอับจนผมขี่รถวนหาไม่เจอหลายรอบ ฉะนั้นการจะจับมาเขียนแบบรวมกัน น่าจะเป็นทางออกที่ดีสำหรับทุกฝ่าย
อนึ่ง บางคนบอกน่าจะทำตั้งนานแล้ว ซึ่งผมก็เคยคิดไว้แต่แรก เพียงแต่ถ้าจะรวมกันแบบเยอะๆ เกรงจะเป็นชุดใหญ่เกินไป ประเดี๋ยวผมไม่มีอะไรหากิน ฮ่าๆๆ
ว่าแล้วก็ขอเริ่มแบบแพ็คคู่สองวัดนี่ก่อนล่ะกัน ซึ่งวัดที่ว่านั้นก็คือ วัดกู่อ้ายหลาน กับวัดกุมกาม ที่แทบจะอยู่ติดกันเลยก็ว่าได้
วัดกู่อ้ายหลาน จะตั้งอยู่ในเขตบ้านช้างค้ำ ตำบลท่าวังตาล ทางทิศเหนือในเขตเวียงกุมกาม ห่างจากแม่น้ำปิงสายเดิม (ปิงห่าง) ไปทางทิศใต้ประมาณ 100 เมตร ไม่ปรากฏประวัติความเป็นมาในเอกสาร และตำนานทางประวัติศาสตร์ โดยชื่อวัดที่ชาวบ้านเรียกกันนั้น เนื่องจากมันตั้งอยู่ในที่ดินของนายหลานมาตั้งแต่เดิม
โบราณสถานอันสำคัญในวัดกู่อ้ายหลานนี้จะประกอบด้วยวิหาร เจดีย์ แท่นบูชา กำแพงแก้ว และซุ้มประตู โดยรอบฐานเจดีย์ปรากฏแท่นบูชา 3 แท่น และล้อมรอบด้วยกำแพงแก้วซึ่งหลงเหลือหลักฐานเพียง 3 ด้าน คือ ด้านทิศตะวันออก ทิศตะวันตกและทิศเหนือ สันนิษฐานว่ามีอายุอยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 20-22 ลักษณะของเจดีย์เป็นแบบสมัยล้านนาคล้ายกับเจดีย์กู่ป้าด้อมและวัดหัวหนอง ซึ่งปัจจุบันได้รับการบูรณะ
ใกล้ๆกัน ตรงข้ามอีกฝั่งของวัดกู่อ้ายหลาน จะเป็นวัดกุมกาม ซึ่งตั้งอยู่ด้านทิศเหนือของวัดช้างค้ำ สิ่งก่อสร้างภายในวัดประกอบด้วยวิหารพร้อมห้องมูลคันธกุฏี และเจดีย์ทรงแปดเหลี่ยม ซึ่งเมื่อดูจากฐานของวิหารแล้ว ถ้าเกิดว่าวิหารหลังนี้สร้างเสร็จ พระพุทธรูปที่เป็นพระประธานน่าจะองค์ใหญ่มากพอสมควร และน่าจะเป็นอีกหนึ่งสถานที่ที่คนให้ความสนใจ แต่เป็นที่น่าเสียได้ที่เหลือแค่ฐานโครงสร้างเท่านั้น
อีกอย่างสภาพโดยรอบตอนผมไปดูไม่ไหวกันซักเท่าไหร่ เพราะพื้นที่บางส่วนถูกน้ำขัง จนหอยเชอร์รี่ไปไข่ไว้ตามฐานพระวิหาร แถมหญ้าก็เน่ากันอีก (ไม่อยากจะบอก ผมโคตรเกลียดไข่หอยเชอร์รี่ อันเนื่องมากจากตอนเด็ก เวลาเห็นน้ำท่วมทีไหร่ จะเจอไข่มันไปจับตามกิ่งไม้ ผนังบ้านคนตลอด)
ส่งท้ายกันด้วยอีกเรื่อง หากใครจะไปดูวัดกุมกาม ผมไม่แน่ใจว่าน้องหมาบ้านข้างๆวัด มันดุหรือไม่ แต่ตอนผมไป มันก็เห่ากันตรึมเลยนะ 5-6 ตัวเป็นขบวนกันเลย ซึ่งหากใครไม่ค่อยถูกกันกับหมา ก็อาจจะรำคาญซักนิด แต่คิดว่ามันไม่น่าจะกัดคนแบบสุ่มสี่สุ่มห้าหรอก เพราะไม่อย่างงั้น นักท่องเที่ยวคงไม่มาแน่ ถ้ารู้ว่าไอ้บ้านข้างๆวัด แม่งเลี้ยงหมาซะดุ
เสี่ยงโดนหมากัด แลกกับการไปถ่ายรูปวัดไม่ถึง 5 ชอต ถ้ารูปไม่มีมูลค่าต่อใบห้าพันอัพขึ้นไป จากผมก็ไม่ไปครับ…