ถ้าไม่นับวัดพระพุทธบาทสี่รอยด้วย วัดต้นตันน่าจะเป็นอีกวัดที่ผมใช้เวลาเดินทางนานกว่าจะหากันเจอ
นานในที่นี้ คือเจอป้ายบอกทางไปวัดตั้งแต่แยกวัดแม่แรม เส้นที่จะไปน้ำตกตาดหมอกตอนนั้นในใจก็นึกว่าวัดคงอยู่ไม่ไกลมาก แต่ที่ไหนได้กว่าจะหาเจอ ผมก็ขับรถทะลุจากแม่ริมเข้าสะเมิงกันแล้วเรียบร้อย
วัดต้นตัน จะตั้งอยู่ที่หมู่ 3 บ้านโป่งกวาว ต.สะเมิงเหนือ อ.สะเมิง วัดแห่งนี้เป็นวัดเก่าแก่มี สร้างเมื่อปีพุทธศักราช 2262เป็นวัดที่มีพื้นที่ขนาดเล็ก ไม่ได้ใหญ่มาก บรรยากาศภายในวัดค่อนข้างร่มรื่น
สำหรับสิ่งที่น่าสนใจ ภายในวัด คือ วิหารที่เก่าแก่ ศิลปะล้านนามีลวดลายการแกะสลักที่สวยงาม มีลักษณะคล้ายคลึงกับพระวิหารลายคำวัดพระสิงห์วรมหาวิหาร โดยเฉพาะมีช่อฟ้าเป็นรูปหงส์ที่งดงามแปลกตา ควรค่าแก่การอนุรักษ์ทั้งนี้ในช่วงที่ผมไปนั้น ตัววิหารกำลังอยู่ในช่วงบูรณปฏิสังขรณ์
บริเวณข้างๆ วิหาร ประดิษฐานพระพุทธรูปปางห้ามมาร เป็นนพระพุทธรูปอยู่ในอิริยาบถประทับ (นั่ง) ขัดสมาธิราบ พระหัตถ์ซ้ายวางหงาย อยู่บนพระเพลา (ตัก) พระหัตถ์ขวายกขึ้นป้องเสมอพระอุระ (อก) แสดงอาการห้าม ซึ่งประวัตินั้นบอกเล่าไว้ว่า หลังจากที่พระพุทธโคตมทรงพิจารณาธรรมในเรือนแก้วแล้ว พระองค์จึงเสด็จไปประทับใต้ต้นไทร ธิดามาร 3 พี่น้อง คือ นางราคา นางตัณหา นางอรดี ได้อาสาผู้เป็นบิดาไปทำลายตบะเดชะของพระพุทธองค์ ด้วยการเนรมิตร่างเป็นสตรีที่สวยงามในวัยต่าง ๆ ตลอดจนแสดงอิตถียาโดยการฟ้อนรำขับร้อง แต่พระพุทธองค์ไม่ทรงเอาพระทัยใส่ กลับขับไล่ธิดามารให้หลีกไป และในพรรษาสุดท้ายแห่งพระชนมายุ พญามารได้อาราธนาให้พระพุทธองค์ปรินิพพาน พระพุทธโคตมทำปางห้ามมารและบอกให้พญามารว่า พญามาร ท่านอย่าทรงเกรงใจเราอีกเลย ความปรินิพพานจะมีขึ้นในอีกไม่ช้า นับแต่นี้ไปอีก 3 เดือน เราจะดับขันธ์ปรินิพพาน
มากันในส่วนบริเวณด้านนอกวัดยังมีพระพุทธรูปประดิษฐานด้วยกันอยู่หลายรูป อย่างเช่น องค์พระมหากัจจายนะ เป็นพระอรหันต์ 1 ใน 80 พระอสีติมหาสาวกในศาสนาของพระโคตมพุทธเจ้า ผู้ได้รับการยกย่องว่าเป็นเอตทัคคะในทางผู้อธิบายความย่อให้พิสดาร ซึ่งพระมหากัจจายนมีอีกชื่อหนึ่งว่า กัจจานะ (หรือกัจจายนะ) ในญี่ปุ่นรู้จักทั่วไปในชื่อ “คะเซ็นเน็น” (Kasennen) ส่วนในประเทศไทยนอกจากชื่อตามภาษาบาลีแล้ว ยังเป็นที่รู้จักในชื่อ “พระสังกัจจายน์” หรือ “พระสังกระจาย”
ส่งท้ายกัน วัดต้นตัน ถือเป็นวัดที่มีความเก่าแก่ และมีความสวยงาม มีพระพุทธรูปประดิษฐานอยู่หลายองค์ มีพระวิหารที่วิจิตรงดงาม ใครมีโอกาสอย่าลืมแวะมาเยี่ยมชมกันได้ครับ