วัดแม่สาหลวง จัดเป็นหนึ่งในวัดที่มีความสวยงามในแบบฉบับเมืองล้านนา ที่น่าสนใจสุดๆ แห่งหนึ่งใน อ.แม่ริม เนื่องจากสถาปัตยกรรมหลายๆ อย่างในวัดแห่งนี้ เต็มไปด้วยความสวยงามและความประณีตอันทรงคุณค่า
จากตัวเมืองเชียงใหม่มาไม่ไกลนักทาง อ. แม่ริม วัดแม่สาหลวง ตั้งอยู่ที่บ้านแม่สาหลวง ต. แม่สา อ. แม่ริม จ.เชียงใหม่ สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2374 แต่เดิมชาวบ้านเรียกว่า “วัดดอยน้อย” หรือ “วัดสมเด็จดอยน้อย” ต่อมาย้ายวัดไปอยู่บริเวณสถานพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชนของจังหวัดเชียงใหม่ในปัจจุบัน มีชื่อใหม่ว่า “วัดแม่สาป่าเหมือด” หลังจากนั้นจึงย้ายที่ตั้งอีกครั้ง มาอยู่ที่บ้านแม่สาหลวง จึงเปลี่ยนชื่อเป็น “วัดแม่สาหลวง” จนถึงปัจจุบัน
สำหรับสิ่งที่น่าสนใจภายในวัดแม่สาหลวง ก็มีหลายอย่างด้วยกัน ซึ่งรายละเอียดแต่ละที่ ก็มีกันดังต่อไปนี้
พระอุโบสถ เป็นศิลปะล้านนาโบราณ ตัวอาคารสร้างด้วยปูน หลังคากระเบื้องดินเผา ที่เหลือใช้ไม้ทั้งหมด ราวบันไดทางขึ้นพระอุโบสถเป็นประติมากรรมพญานาคสีขาว มียักษ์สองตนเฝ้าอยู่บริเวณทางเข้า จุดเด่นของพระอุโบสถหลังนี้ คืองานแกะสลักไม้ในส่วนต่างๆ ของอาคารตั้งแต่ช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ หน้าบัน เสา ซุ้มประตู-หน้าต่าง ล้วนถูกแกะสลักด้วยฝีมืออันประณีตของช่างในสมัยก่อน โดยรอบพระอุโบสถจะมีประติมากรรมช้างแกะด้วยหินทราย ประดับอยู่โดยรอบ จึงเรียกกันว่า “พระอุโบสถช้างล้อม”
พระธาตุเจดีย์ ตั้งอยู่ด้านหลังพระอุโบสถ ลักษณะขององค์เจดีย์คล้ายเจดีย์เหลี่ยมที่เวียงกุมกาม น่าจะได้รับอิทธิพลจากการสร้างเจดีย์ให้สมัยอาณาจักรหริภุญชัย กล่าวคือมีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมซ้อนลดหลั่นกันเป็นชั้นๆ ถึง ๕ ชั้น แต่ละชั้นประดิษฐานพระพุทธรูปในซุ้มด้านละสามซุ้ม ยอดบนสุดประดับด้วยฉัตรสีทอง
หอพระไตรปิฎก อยู่ทางทิศใต้ของพระอุโบสถ ลักษณะคล้ายกับหอไตรที่วัดพระสิงห์ในเมืองเชียงใหม่ เป็นอาคารสองชั้นครึ่งปูนครึ่งไม้ ชั้นล่างเป็นอาคารปูนทาด้วยสีชมพู ส่วนด้านบนเป็นเรือนไม้ ประดับด้วยงานไม้แกะสลัก ลงรักปิดทองสวยงาม
พระวิหารทรงไทยประยุกต์ผสมล้านนา ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของวัด เป็นอาคารปูนทั้งหลัง หน้าบัน และเสาประดับด้วยงานกระจกสีสวยงาม ฝาผนังด้านในพระวิหารเขียนภาพจิตรกรรมเกี่ยวกับพุทธประวัติ
จากสถาปัตยกรรมทั้งหมดทั้งมวลในวัดแม่สาหลวงนั้น ต้องบอกเลยว่ามีเอกลักษณ์อันโดดเด่นสุดๆ และมีเสน่ห์ในตัวในแบบฉบับของเมืองล้านนาที่ยังคงรักษาความงามกันเอาไว้ ใครมีโอกาสแวะมาทางแม่ริม วัดแม่สาหลวง คือหนึ่งในสถานที่ที่ไม่ควรพลาดในการแวะมาเยี่ยมชม ไหว้พระ ทำบุญกันครับ ท่านผู้อ่านที่รัก ที่สำคัญบรรยากาศในวัดก็ยังเงียบสงบอีกด้วย