หลังออกมาจากประตูวัดท่าใหม่อิ ก่อนกลับสายตาพลันเหวี่ยงไปสังเกตเห็น ศาลองค์แม่มณีจันทร์ บริเวณด้านนอกวัด และด้วยความสงสัยใคร่อยากรู้ ว่าเหตุไฉนศาลองค์แม่มณีจันทร์ ถึงได้มาวางตัวอยู่ตรงนี้ และมีความสำคัญเป็นมาเกี่ยวเนื่องอะไร กระบวนการใคร่หาคำตอบจึงได้เริ่มขึ้น
คำตอบแรกที่ได้ก่อนใครเลยก็คือ ชื่อของวัดท่าใหม่อิครับ สมัยก่อนจากศึกสงคราม พระนางมณีจันทร์แตกทัพหนีมาทางเรือตามลำน้ำปิง ก่อนจะมาขึ้นฝั่งที่ท่าน้ำแห่งนี้ และปลอมตัวโดยใช้ชื่อว่า “แม่อิ” จากนั้นก็ได้มีการสร้างวัดขึ้น ซึ่งจากการสันนิษฐานชื่อวัดดังกล่าวน่าจะมาจากชื่อที่ปลอมตัวของพระนางมณีจันทร์
รู้สาเหตุที่ตั้ง และชื่อของวัดกันแล้ว มาดูความสำคัญและเรื่องราวของพระนางมณีจันทร์กันบ้าง
ก่อนอื่นต้องสารภาพกันก่อนว่าตัวเองไม่ได้ติดตามหนังเรื่องตำนานสมเด็จพระนเรศวรทุกภาค (ถือเป็นความผิดในฐานะคนไทย และนักดูหนัง?) ฉะนั้นเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับพระนางมณีจันทร์ หรือแม้กระทั่งสมเด็จพระนเรศวร อย่าได้ถามถึง ส่วนวิชาประวัติศาสตร์ชาติไทยเหรอครับ ผมโยนทิ้งลงชักโครกแล้วตั้งแต่เรียนจบมัธยมปลายมา (ประชากรไทยทุกคนน่าจะเป็นแบบนั้น)
เอาล่ะในเมื่อพากันลืม หรือจำได้บ้างไม่ได้บ้างจากหนังหรือวิชาประวัติศาสตร์ที่เล่าเรียนกันมา กระผมก็จะขอเล่ากันแบบบ้านๆ เข้าใจกันง่ายๆ ไม่ต้องวิชาการลีลาอะไรกันมาก ถือซะเอาเอาพอเรารู้ ส่วนใครอยากจะสืบเสาะไปหาข้อมูลเพิ่มเติมเอาก็เชิญได้ตามสะดวก อันนี้ไม่ว่ากัน
จากข้อมูลบนโลกออนไลน์นับแสนและยาวเป็นหางว่าวเกี่ยวกับพระนางมณีจันทร์นั้น ไม่มีพระราชประวัติปรากฏว่าพระองค์ทรงมีนิวาสสถานจากที่ใด เพียงแต่รู้จักกันในพระนาม เจ้าขรัวมณีจันทร์ เป็นพระอัครมเหสีในสมเด็จพระนเรศวรมหาราช แห่งกรุงศรีอยุธยา
กล่าวถึงที่มาที่ไปเล่าว่า พระนางมณีจันทร์นั้นเป็นพระราชธิดาลับในพระเจ้าหงสาวดีบุเรงนอง ประสูติแด่พระนางจันทราเทวี พระนางจันทราเทวีทรงฝากพระองค์ไว้กับพระมหาเถรคันฉ่อง พระสหายสนิท คือ องค์ดำ (พระนเรศวร) และ บุญทิ้ง (พระราชมนู) เมื่อเจริญวัยขึ้นได้เป็นนางสนองพระโอษฐ์ในพระสุพรรณกัลยาภายหลังได้ติดตามพระองค์ดำกลับกรุงศรีอยุธยา ในที่สุดนางได้โปรดเกล้าฯ ขึ้นเป็นพระอัครมเหสีในสมเด็จพระนเรศวรมหาราช
สิ่งที่เป็นเรื่องฺโดดเด่นของพระนางมณีจันทร์ เมื่อครั้งยังเยาว์วัยนั้น คือพระองค์ท่านเป็นอิสตรีที่ถูกฝึกสอนอาวุธจากพระราชบิดาคือกษัตริย์เจ้ามอญ พร้อมด้วยคณาจารย์ทางด้านการรบ รวมถึงสมเด็จพระมหาเถรคันฉ่องสังฆราชของเจ้ามอญที่บังคับพระองค์ท่านฝึกเรียนทางด้านกรรมฐาน โดยเฉพาะวิชาอิทธิฤทธิ์ทั้งหลาย
พระองค์หญิงถูกฝึกการรบทุกชนิด และเมื่อกษัตริย์เจ้ามอญและนักรบมอญทั้งหลายออกรบนั้น พระองค์หญิงต้องปลอมตัวเป็นบุรุษชาติอาชาไนย ร่วมรบเคียงบ่าเคียงไหล่กับกษัตริย์เจ้ามอญพร้อมด้วยแม่ทัพนายกองมอญและเหล่าทหารของแผ่นดินมอญ ความชาญฉลาดของพระนางนั้นหาใครเปรียบได้ยากยิ่ง ทรงกำหนดพิธีการรบให้และแผนที่เดินทัพให้กองทัพมอญ รวมถึงวิธีการรบที่เรียกว่า สงครามกองโจร ส่วนหน่วยจู่โจมม้าเร็วนั้น ก็มาจากแผนการรบที่ทรงวางไว้ให้กับมอญเช่นกัน
สำหรับใครที่ไปเที่ยววัดท่าใหม่อิ ก็อย่าลืมแวะไปกราบไหว้สักการะ ศาลองค์แม่มณีจันทร์ ตรงบริเวณด้านหน้าก่อนเข้าวัด ส่วนศาลสมเด็จพระเนรศวรมหาราชก็จะอยู่ฝั่งด้านในของวัดกันครับ