แม้จะอยู่ไกลออกมาซักหน่อยจากตัวอำเภอแม่ริม แต่ทว่าความน่าสนใจในวัดแห่งนี้ ก็ไม่ได้ลดน้อยลงแต่อย่างใด และนั้นก็ทำให้ผมมีโอกาสแวะมาเยี่ยมที่วัดแห่งนี้
วัดวาลุการาม (ห้วยทราย) ที่ตั้งอยู่ในหมู่ที่ 3 ต.ห้วยทราย อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ วัดแห่งนี้ สร้างเมื่อ พ.ศ.2456 ชาวบ้านเรียกว่าวัดห้วยทราย ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2461 ที่ชื่อเดิมวัดห้วยทรายนั้น เดิมมีลำห้วยอยู่ทิศใต้ ของวัดไหลลงมาจากภูเขาทางทิศตะวันออก เมื่อถึงคราวหน้าฝนน้ำหลากจะเอาดินโคลนและทราย ไหลลงมาด้วยจนถึงลำน้ำแม่ริม พอน้ำแห้งลงจะมีทรายละเอียดสีขาวงดงามมาก เป็นกองแนวยาวตามลำห้วย ชาวบ้านจะพากันขนไปเก็บไว้ที่บ้านเพื่อใช้ในการก่อสร้างต่างๆ
พอถึงเทศกาลวันสงกรานต์ (ปีใหม่เมือง) ชาวบ้านจะพากันขนทรายเข้าวัดเพื่อก่อเจดีย์ทราย ซึ่งชาวเหนือถือกันว่าปีหนึ่งๆ ผ่านไปเราได้เหยียบย่ำทราย ออกจากวัดไปมากมาย เพื่อเป็นการทดแทน และกลัวบาปกรรมที่ติดตามมา จึงถือเป็นประเพณีขนทรายเข้าวัดเป็นประจำทุกปี ต่อมาภายหลังทางราชการได้ตัดถนนเข้าสู่หมู่บ้าน และกันเป็นอ่างเก็บน้ำลำห้วยเดิมจึงไม่มีทรายไหลลงมาอีก เหมือนเดิมดังที่เห็นตามสภาพทุกวันนี้ได้
ไหนๆ มีโอกาสได้พูดถึงวัดวาลุการาม (ห้วยทราย) กันแล้วเลยอยากจะขอเสริมเรื่องราวเกี่ยวกับ ตำบลห้วยทราย กันซักหน่อยเพื่อเป็นความรู้รอบตัว
ตำบลห้วยทราย มีอายุประมาณ 160 ปี เดิมทีเป็นหมู่บ้านเล็กๆ ( ปัจจุบันคือบ้านห้วยทราย หมู่ที่ 3 ) เป็นหมู่บ้านแรกของตำบล มีพระยาอุตตะมะธานี เป็นผู้นำหมู่บ้าน จากนั้นมีบ้านใกล้เคียง และวัดซึ่งล้อมรอบด้วยหนองน้ำที่สมบูรณ์ ด้วยฝูงปลาหลากหลายชนิด ชาวบ้านจึงตั้งชื่อว่าหนองปลามาน ( ปัจจุบันคือบ้านหนองปลามัน หมู่ที่ 2 ) จากนั้นต่อมาจึงมีหมู่บ้านเกิดขึ้นมาอีก ได้แก่ บ้านอ้อย หมู่ที่ 1 บ้านแม่แอน หมู่ที่ 4 และบ้านหัวฝาย หมู่ที่ 5 ซึ่ง แยกมาจากหมู่บ้านในเขตตำบลสะลวง อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่
ต่อมาเมื่อปีพ.ศ. 2525 แม่น้ำแม่ริม ซึ่งมีต้นกำเนิดมากจากตำบลสะลวงได้ไหลผ่านบ้านหัวฝาย บ้านห้วยทราย และบ้านหนองปลามันได้นำความอุดมสมบูรณ์ความชุ่มชื้น ความร่มเย็น ความเป็นธรรมชาติสวยงามมาสู่อำเภอแม่ริม
ถือได้ว่าแถวนี้ นอกจากจะมีวัดสวยๆ ที่ทรงคุณค่าในทางพุทธศาสนาแล้ว บรรยากาศความเป็นธรรมชาติ ที่ร่มรื่นอันเงียบสงบ บวกกับวิถีชีวิตของคนในชุมชนที่เรียบง่าย ก็เป็นเสน่ห์อีกหนึ่งอย่างที่น่าสนใจให้เราได้มาสัมผัส