พิพิธภัณฑ์ไทเขินบ้านต้นแหนหลวง ก็หาไม่เจอจนไม่ได้เที่ยวงานนี้ใครบางคนเลยเลี้ยวเปลี่ยนเป้าหมายมาเดินเที่ยววัดกับตลาดต้นแหนหลวงแทน อันถือเป็นการเรียนรู้วิถีชุมชนแบบอ้อมๆ ไปก่อน ส่วนพิพิธภัณฑ์ไว้วันหลังว่างๆ จะดันด้นไปหาเอาเพิ่มเติม
ที่ต้องบอกว่าการมาเดินเที่ยวตลาด (มีมาหาของกินด้วย) เป็นการเรียนรู้วิถีชีวิตในชุมชนแบบอ้อมๆ เพราะการที่เราจะไปเที่ยวที่ไหนซักแห่ง แล้วอยากรู้ว่าชุมชนนั้นเป็นอย่างไร ให้เดินไปตลาดครับ เนื่องจากตลาดเป็นแหล่งชุมชนที่บ่งบอกอะไรหลายๆ อย่างให้เราได้เห็นว่าชุมชนนั้น มีวิถีชีวิตกันอย่างไร
อย่างตลาดต้นแหนอุดมโชค แถวนี้เป็นหนึ่งในชุมชนของชาวไทเขิน อ.สันป่าตองกันครับ ซึ่งส่วนใหญ่ตั้งบ้านเรือนอยู่ริมแม่นํ้าขาน ปัจจุบันชุมชนเขินที่ยังคงเอกลักษณ์ด้านภาษาพูดของตน ได้แก่ บ้านดงกํ๋า บ้านป่าสัก บ้านต้นแหนน้อย บ้านต้นแหนหลวง บ้านต้นกอก บ้านทุ่งเสี้ยว นอกจากนี้ยังมีอีกหลายหมู่บ้านซึ่งมีการกลืนกลายทางวัฒนธรรมไปบ้าง เช่น บ้านท่าเดื่อ บ้านป่าลาน-ดอนแก้ว ต.ทุ่งสะโตก บ้านป่าลาน ต.ทุ่งต้อม บ้านป่าจี้ บ้านสันกาวาฬ บ้านศรีบุญเรือง เป็นต้น
เขินในอำเภอสันป่าตอง แบ่งได้เป็น 3 กลุ่มตามลักษณะการพูด ซึ่งบ้านต้นแหนหลวง อยู่ในคือกลุ่ม “เขินก่อ -เขินแด้” มาจากคำพูดที่ว่า “มะสังก่อ, มะสังก่อแด้” ส่วนอีกสองกลุ่ม จะมีกลุ่ม “เขินอู” กลุ่มนี้มักเรียกตัวเองว่า “อู” และกลุ่ม “เขินหวา” มาจากคำพูดที่ว่า “มะสังหวา”
วกเข้ามาในตลาดกันบ้าง ตลาดต้นแหนอุดมโชค เป็นตลาดขนาดเล็กของชาวบ้านต้นแหนหลวงกันครับ ช่วงที่ผมไปเป็นตลาดเย็น ผู้คนถือว่าคึกคักพอสมควร ในการมาเดินจับจ่ายใช้สอยที่ตลาด
สินค้าที่นำมาขายกันส่วนก็เป็นอาหารการกิน ทั้งอาหารพื้นบ้าน อาหารไทย ผักสด ผลไม้สด เนื้อสัตว์ พวกหมูเห็ด เป็ด ไก่ นอกจากนี้ภายในตลาดยังมีร้านค้าจำหน่ายของอุปโภคบริโภค เล็กๆ น้อยๆ กันด้วย
เท่าที่เดินสำรวจดู เด่นๆ เลยของตลาดแห่งนี้เป็นอาหารพื้นบ้านครับ กับพวกพืชผักพื้นบ้าน ที่หาเลือกซื้อได้ง่ายในราคาย่อมเยา ใครอยากซื้อเอาไปประกอบอาหารที่บ้าน ก็เชิญจัดการกันได้เลยตามสะดวก
ตลาดต้นแหนอุดมโชค จะตั้งอยู่ติดกับถนนเชียงใหม่ – ฮอด เลย อ.สันป่าตอง มาซักหน่อย อยู่ฝั่งทางด้านขวามือ ใครขับรถผ่านแถวนั้นช่วงเย็นๆ อยากแวะตลาดหาซื้อของกิน ก็ลองแวะมาที่ตลาดแห่งนี้กันได้ครับ ของกินเยอะ มีให้เลือกไม่กันไม่หวาดไม่หวั่น ซึ่งจะซื้อไปกินที่บ้าน หรือซื้อไปประกอบอาหารเอง อันนี้ก็สะดวกเหมือนกันเด้อ