ด้วยความที่ผมเป็นคนอีสานแต่กำเนิด ตั้งแต่เกิดมาจนถึงป่านนี้ก็รู้ว่าวัดทางภาคอีสานจะไม่ค่อยมีเจดีย์กัน หรือถ้ามีก็มีกันน้อยนิดมหาศาล และหลังจากการโยกย้ายถิ่นฐานมาอาศัยกันที่นี้ (เชียงใหม่) ทำให้ได้รู้ว่าวัดทางเหนือส่วนใหญ่แทบจะมีเจดีย์กันแทบทุกวัด เรียกได้ว่าเป็นเอกลักษณ์ก็คงใช่
แรกๆ มาอยู่ก็ตื่นเต้นแหละครับ เวลาเจอเจดีย์สวยๆ กันเยอะแยะไปหมดหลากหลายรูปแบบ แต่หลังๆ ชักเอียน (ฮ่าๆๆ) แบบว่าเจอบ่อยไป
และด้วยความตกผลึกทางด้านนี้ เลยเกิดคำถามว่าเจดีย์ที่ไหนสวยสุดในเชียงใหม่ และตรงไหนที่นักท่องเที่ยวควรแวะไปชม
จากเจดีย์ทั้งหมดเกือบๆ 50 วัด ผมทำการคัดแยกออกมาเหลือตัวเลือกที่ดีที่สุดเพียง 5 วัด และจากเจดีย์ 5 วัดดังกล่าวนี้ ผมขอรับประกันในความงามด้านสถาปัตยกรรมเลยว่าแจ่มกันสุดๆ ชนิดที่ติดตาไปอีกนานหลายปี โดยเจดีย์ดังกล่าวมีรายนามดังต่อไปนี้
พระเจดีย์หลวง (วัดเจดีย์หลวง)
เริ่มสร้างขึ้น เมื่อ พ.ศ. 1934 สมัยพญาแสนเมืองมา สมัยพญาติโลกราช (พ.ศ. 1984 – 2030) โปรดให้สร้างเสริมให้มีส่วนสูง 80 เมตร ฐานสี่เหลี่ยมกว้าง ด้านละ 56 เมตรปรับรูปทรงเป็น แบบโลหะปราสาทของลังการูปลักษณ์ทรงเจดีย์แบบพุกามดัดแปลงซุ้ม จระนำมุดเจดีย์ด้าน ตะวันออกให้เป็นซุ้มและแท่นที่ประดิษฐานพระแก้วมรกต ซึ่งครั้งพระแก้วมรกตประดิษฐานที่เชียงใหม่ช่วง พ.ศ. 2011 – 2091 สมัยพระเมืองแก้วหรือ พญาแก้วมีการบูรณะอีกครั้งโดยขยายฐานใหม่ให้ใหญ่ขึ้น พ.ศ. 2088 สมัยพระนางจิรประภา เกิดพายุและแผ่นดินไหว ยอดพระเจดีย์หักพังทลายลงมา เป็นอุทาหรณ์ ของการสร้างอาคารสูงในเชียงใหม่ที่ยังไม่มีใครวิตก
พระเจดีย์เจ็ดยอด (วัดเจ็ดยอด)
องค์พระเจดีย์เจ็ดยอด นับเป็นสถาปัตยกรรมชิ้นเอกทางพุทธศาสนา ของล้านนาไทยมีความวิจิตรงดงามสะท้อนถึงความเจริญทางด้านศิลปกรรม และสถาปัตยกรรมอย่างสูงสุด ซึ่งรูปแบบทางสถาปัตยกรรมนักวิชาการส่วนใหญ่เชื่อว่าได้แบบอย่างมาจากมหาโพธิ์วิหารจากพุกาม ส่วนสมหมาย เปรมจิตต์ ศึกษาเปรียบเทียบเจดีย์เจ็ดยอดกับมหาโพธิ์วิหารที่พุทธคยา พบว่าคล้ายคลึงกันมากทั้งสัดส่วน รูปทรงและแม้แต่การตกแต่งรูปเทวดาปูนปั้นก็มีเครื่องทรงเครื่องประดับเหมือนกันอย่างไม่ผิดเพียนจนพูดได้ว่าเพียงแต่ย่อส่วน มหาโพธิ์วิหารมาเท่านั้น
พระธาตุดอยสุเทพ (วัดพระธาตุดอยสุเทพ)
พระธาตุประจำปีเกิดปีมะแม เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ที่มีความสำคัญทางศาสนาและประวัติศาสตร์ของนครเชียงใหม่ ลักษณะเป็นองค์เจดีย์ทรงมอญ ที่ใต้ฐานพระเจดีย์มีพระบรมสารีริกธาตุของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าบรรจุอยู่ โยพระธาตุดอยสุเทพแสดงออกถึงศิลปกรรมล้านนาไทยที่สำคัญคู่เมืองเชียงใหม่ รอบองค์พระบรมธาตุ ประกอบด้วยสิ่งสำคัญ 5 ประการ ได้แก่ ฉัตร 4 มุม สัตติบัญชร หอยอ หอท้าวโลกบาล และไหดอกบัว
เจดีย์เหลี่ยม (วัดเจดีย์เหลี่ยม)
อยู่ในเขต "เวียงกุมกาม" แบบพระเจดีย์ได้มาจากวัดจามเทวี จ.ลำพูน มาเป็นต้นแบบเพื่อนำมาสร้างสักการะ โดยสร้างเจดีย์วัดมีขนาดฐานกว้าง 8 วา 1 ศอก สูง 22 วา แต่หลังจากนั้นวัดถูกทอดทิ้ง รกร้างอยู่นานหลายร้อยปี จนเมื่อปี พ.ศ. 2451 มีคหบดีชาวพม่าคนหนึ่งได้มาเห็นเข้า เกิดศรัทธา จึงบูรณะขึ้นใหม่ โดยใช้ช่างจากพม่า ลักษณะสถาปัตยกรรมจึงมีรูปแบบศิลปะแบบพม่าแทนที่ศิลปะขอมที่เป็นแบบดั้งเดิม
เจดีย์ศรีพวกหงษ์ (วัดพวกหงษ์)
เจดีย์ศรีพวกหงษ์ เป็นเจดีย์เก่าที่งดงาม ซึ่งพบได้เพียงสามวัดในเมืองเชียงใหม่ อันได้แก่วัดร่ำเปิง วัดเจดีย์ปล่อง และวัดพวกหงษ์ ลักษณะเป็นเจดีย์ทรงกลมก่ออิฐถือปูน มีฐานล่างทรงกลมสามชั้น ส่วนบนเป็นองค์เจดีย์ทรงกลม ซ้อนลดหลั่นกัน 7 ชั้น โดยรอบองค์เจดีย์ ประกอบด้วยซุ้มจระนำประดิษฐานพระพุทธรูป จำนวน 52 ซุ้ม สร้างขึ้นในสมัยพระเจ้ายอดเชียงราย เมื่อ พ.ศ. 2030 และได้รับการบูรณะสมัยพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช พ.ศ. 2364