วัดในบริเวณคูเมืองเชียงใหม่ วัดเจดีย์หลวง ดูท่าจะเป็นวัดที่ผมชอบไปเดินเล่นบ่อยที่สุด โดยเฉพาะในช่วงเย็นๆ เพราะนอกจากบรรยากาศจะเงียบสงบแล้ว วิวทิวทัศน์จากท้องฟ้าค่อนข้างที่จะสวย ซึ่งจะบอกว่าช่วงเวลาดังกล่าว เป็นนาทีทองของตากล้องก็คงถูก
วัดเจดีย์หลวง หรืออีกชื่อหนึ่งคือ วัดโชติการาม เป็นพระอารามหลวงเก่าแก่ของเมืองเชียงใหม่ สร้างขึ้นในรัชสมัยของ พระเจ้าแสนเมืองมา แห่งราชวงศ์มังราย โดยสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 1928 เพื่ออุทิศถวายเป็นพระราชกุศลแก่ พญากือนา พระราชบิดา แต่ไม่ทันแล้วเสร็จทรงสวรรคตเสียก่อน ต่อมาพระนางติโลกจุฑาราชเทวี พระมเหสีทรงโปรดให้ดำเนินการต่อ จนแล้วเสร็จในรัชสมัยพญาสามฝั่งแกน เมื่อปี พ.ศ. 1944
ต่อมาในพระเจ้าติโลกราช ได้มีการบูรณะพระเจดีย์หลวงให้มีขนาดใหญ่กว่าเดิม โดยโปรดให้หมื่นด้ามพร้าคตเป็นนายช่างใหญ่ดำเนินการปฏิสังขรณ์พระเจดีย์หลวง เมื่อปี พ.ศ. 1984 และได้อัญเชิญพระแก้วมรกตมาประดิษฐานเป็นเวลาถึง 80 ปี
ทั้งนี้ ภายหลังในรัชสมัยพระนางมหาเทวีจิรประภา ได้เกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ในเมืองเชียงใหม่ เมื่อปี พ.ศ. 2088 ทำให้ยอดเจดีย์ทลายลง หลังจากนั้นพระเจดีย์หลวงได้ถูกทิ้งให้ร้างมานานกว่า 400 ปี จนกระทั่งปี พ.ศ. 2423 พระเจ้าอินทวิชยานนท์ ได้ทำการบูรณะครั้งใหญ่
สิ่งที่น่าสนใจและเป็นจุดขายของวัดเจดีย์หลวงอย่างแรกเลยก็คือ พระธาตุเจดีย์หลวง พระธาตุเจดีย์ที่มีความสูงที่สุดของล้านนา ภายในบรรจุพระเกศาธาตุ และพระธาตุของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ฐานสี่เหลี่ยมรูปทรงเป็นแบบโลหะปราสาทของลังการูปลักษณ์ทรงเจดีย์แบบพุกาม ซุ้มจระนำด้านตะวันออกเป็นที่ประดิษฐานพระแก้วมรกต ส่วนฐานประดับด้วยปูนปั้นรูปพญาช้าง ตามความเชื่อที่ว่าให้ปกปักรักษาเมือง เกิดสวัสดิมงคล นำความสงบสุขมาสู่บ้านเมือง ศัตรูไม่กล้ามารุกรานย่ำยีเมืองได้
นอกจากนี้ พระธาตุเจดีย์หลวง ยังเคยเป็นที่ประดิษฐานของพระแก้วมรกต โดยประดิษฐานที่มุขด้านตะวันออกของพระเจดีย์เป็นเวลานานถึง 80 ปี ก่อนที่พระไชยเชษฐาธิราช จะอัญเชิญเสด็จสู่เมืองเชียงทอง หลวงพระบาง และนครเวียงจันท์ ก่อนเสด็จมาประดิษฐานที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม กรุงเทพฯ
สิ่งที่น่าสนใจต่อมา เป็นพระวิหารหลวง ทรงล้านนา ภายในประดิษฐาน พระอัฎฐารส พระประธานปางประธานอภัย หล่อด้วยทองสำริด สูง 18 ศอก พระนางติโลกะจุดาราชมารดาของพระเจ้าติโลกราช โปรดฯ ให้สร้างขึ้น เมื่อปี พ.ศ. 1954 ทั้งนี้ ด้านซ้ายมือ บริเวณด้านหน้าวัดมี พระวิหารจตุรมุข อันเป็นที่ตั้งของ เสาอินทขิล (เสาหลักเมืองเชียงใหม่) โดยพญามังราย ทรงประดิษฐานเสาอินทขิล เมื่อครั้งสร้างเมืองเชียงใหม่ เมื่อปี พ.ศ. 1839 จากแต่เดิมทีตั้งอยู่ที่ วัดอินทขิลสะดือเมือง
สำหรับสิ่งที่สนใจอื่นๆ ที่เหลือภายในวัดก็มี ศาลยักษ์กุมภัณฑ์ ศาลาราย ที่ภายในประดิษฐานพระพุทธไสยาสน์ และพระสัญกัจจาย หอธรรมและพิพิธภัณฑ์ พระวิหารพระอาจารย์มั่น และพระวิหารบูรพาจารย์
จากภาพรวมแล้ว วัดเจดีย์หลวง ถือเป็นวัดที่มีความสวยงาม ความเก่าแก่ ผสมผสานกันอย่างลงตัว อีกทั้งยังเป็นหนึ่งในวัดจังหวัดเชียงใหม่ ที่นักท่องเที่ยวไม่ควรพลาด