“เขาวงกต” กับประเพณีการตั้งธรรมหลวง เทศน์มหาชาติ แบบภาคเหนือ

C360_2013-11-14-18-52-32-222

จริงๆ แล้วงานยี่เป็งปีนี้ มีตารางงานหลายที่ให้จัดกันเพียบนะครับ ซึ่งถ้าคนที่รู้เรื่องรู้ราวมีตารางงานหน่อย ก็อาจจะวางแผนชีวิตตัวเองง่ายขึ้น ว่ายี่เป็งปีนี้ควรจะไปไหนดี

ไปดูนิทรรศการโคมไฟ งานประกวดแห่โคมยี่เป็ง ประกวดขบวนแห่กระทงใหญ่ ประกวดโคมลอย การแข่งขันเรือพาย และอีกสารพัดอย่าง เรียกได้ว่ามีจิ้มกันละลานตาหลายที่กันเลยทีเดียว

วัดเจ็ดลิน ก็ถือเป็นอีกหนึ่งสถานที่จัดงาน โดยทางวัดก็จะมีประเพณีตั้งธรรมหลวง เทศน์มหาชาติ เขาวงกต ต๋ามผางปะติ๊ดบูชา

ที่คิดไว้แต่แรก ไอ้ผมก็ไม่คิดว่าจะได้มาวัดนี้หรอกครับ เพราะยังมีที่อื่นจัดงานได้น่าดึงดูดและน่าสนใจมากกว่านี้ แต่ระหว่างทางหลังกลับจากอนุสาวรีย์สามกษัตริย์ หลังไปถ่ายรูปเล่นที่นิทรรศการโคมไฟมา ขับรถผ่านวัดเจ็ดลิน แล้วเห็นด้านในมีอะไรน่าสนใจ ว่าแล้วก็เลยแวะกันซักหน่อย

C360_2013-11-14-18-45-23-638

มองเผินๆ ภายนอกผมนึกว่างานวัดครับ แตพอสับเท้าเข้าไปด้านในก็เจอเขาวงกต บ๊ะ เขาวงกตอะไร มีไว้เพื่ออะไรกัน

ตรงปากทางเข้าเขาวงกตติดป้ายบอกที่มาที่ไป และความสำคัญของเขาวงกต ส่วนอีกป้ายใกล้ๆ กันเป็นแผนผังด้านในคร่าวๆ ว่าเข้าทางไหน ออกกันยังไง

C360_2013-11-14-18-46-51-596

วงกต เป็นชื่อของภูเขาลูกหนึ่งในประเทศอินเดีย เรียกว่า “ภูเขาวงกต”  หรือ “เขาวงกต” เรียกสั้นๆ ว่า “เขาวังก์” เป็นที่ตั้งอาศรมของพระเวสสันดร ตั้งอยู่บริเวณชั้นนอกของป่าหิมพานต์ ภูมิภาคตอนเหนือของประเทศอินเดีย มีภูเขาล้อมรอบอยู่ 4 ลูก คือ ภูเขาคันฑมาทน์, ภูเขาบูลพรรต, ภูเขาสานุบรรพต และภูเขานาลิกบรรพต ซึ่งมีแม่น้ำไหลผ่าน 1 สายด้วยกัน คือแม่น้ำเกตุมวดี โดยตามตำนานในทางพระพุทธศาสนา เขาวงกตเป็นสถานที่บำเพ็ญพรต ของพระฤาษีและดาบสทั้งหลายตลอดมา

ถามว่าทำไมถึงทำเขาวงกตในวัดในช่วงเวลานี้ และเพื่ออะไร

ในประเพณีการตั้งธรรมหลวงเทศน์มหาชาติเวสสันดรชาดกนั้น โบราณทางภาคเหนือนิยมทำเขาวงกตควบคู่กันเพื่อให้ผู้ที่มาร่วมฟังเทศน์ได้เข้า “วงกต” ด้วย

C360_2013-11-14-18-52-32-222

C360_2013-11-14-18-46-20-933

การทำวงกตนั้นจะเอาไม้ไผ่มาผ่าเป็นซีกเล็กๆ แล้วขัดกันเป็นรั้วมีตาห่าง พอประมาณสูงเพียงระดับสายตา เว้นระยะห่างพอเดินหลีกกันได้ รอบบริเวณเป็นช่องทางเดินที่ซับซ้อนหลายทางจนถึงใจกลางเขาวงกต (ตามในภาพ) ตามรายทางจะมีหอจำลองเรียกว่า “มณฑป 4 แจ่ง” ประกอบด้วยหอเทวดา, หอพญาอินทร์, หอท้าวทั้ง 4 และหอแม่ธรณี แต่ละหอจะประดับไปด้วย จ้อน้อย ตุงใจ ดอกไม้นานาชนิด สำหรับ “หอกลาง” นั้น จะมีอาศรม โดยจำลองภูเขา ภายในจะมี อัฐบริขาร ปีฎกทั้ง 3 มีรูปจำลองฤาษี ฯลฯ

C360_2013-11-14-18-48-44-119

C360_2013-11-14-18-47-29-685

สำหรับการเดินทางเข้าสู่เขาวงกตนั้น จะมีประตูหลงอยู่ประมาณ 7 – 8 แห่ง เพื่อลวงตาให้ผู้ที่เดินเข้าไปหลงทาง ผู้เข้าไปในวงกตจะต้องทำจิตใจให้เป็นสมาธิ และถ้าเข้าไปถึงอาศรมข้างในใจกลางวงกต และได้บูชาพระเวสสันดรแล้ว จะมีพลานิสงส์มาก และจะพบกับความเจริญรุ่งเรืองตลอดไป

C360_2013-11-14-18-50-34-465

C360_2013-11-14-18-49-01-956

ดูๆ ไปแล้วการเข้าไปในเขาวงกต ก็เหมือนกับการเล่นเกมหาทางออกให้ชีวิตอย่างนึง ที่ต้องใช้สติปัญญาในการแก้ไข และเมื่อเข้าไปถึงใจกลาง แถมยังออกมาจากเขาวงกตได้ ก็ไม่ต่างจากการบรรลุเป้าหมายของการแก้ปัญหาครับ

ว่าแต่ตอนนี้ใครก็ได้ช่วยผมที เพราะติดอยู่ในนี้ได้ 10 นาที แล้ว